Một trong những dự án BT giao thông trọng điểm của TP. Nha Trang còn dang dở.
Quá trình giao đất ra sao?
Đến thời điểm hiện nay, cả 3 dự án BT này đều chưa hoàn thành. Riêng tại đường 23 Tháng 10 giao với đường sắt, nút giao thông Ngọc Hội chỉ mới xây dựng được một nhánh đường, trong khi cần đến 4 nhánh kết nối thành 1 vòng xoay vượt qua đường sắt.
Các dự án BT giao thông này đều do Công ty CP Tập đoàn Phúc Sơn (Công ty Phúc Sơn) làm chủ đầu tư. Thực hiện 3 dự án BT, theo các quyết định phê duyệt của lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa, Công ty Phúc Sơn sẽ được thanh toán đối ứng bằng số diện tích đất khu vực sân bay Nha Trang cũ để thực hiện dự án Khu trung tâm đô thị - dịch vụ - tài chính - du lịch Nha Trang.
Đây đều là những dự án giao thông trọng điểm của TP. Nha Trang với tổng mức đầu lên tới cả nghìn tỷ đồng nhưng lại rơi vào cảnh ì ạch, chưa hẹn ngày “về đích” là do vướng cơ chế, thủ tục...
Thậm chí, một số thông tin báo chí liên tiếp phản ánh về những “bất thường” xung quanh việc giao đất sân bay cho Công ty Phúc Sơn.
Tuy nhiên, căn cứ vào quá trình thẩm định, phê duyệt dự án lại cho thấy đều nhận được ý kiến chấp thuận từ phía các sở ngành, UBND tỉnh, Thành phố và một số bộ ngành có liên quan.
Cụ thể, năm 2015, UBND tỉnh Khánh Hoà đã chấp thuận cho Công ty Phúc Sơn triển khai đầu tư dự án tại Khu trung tâm đô thị - dịch vụ - tài chính - du lịch Nha Trang tại sân bay Nha Trang.
Mục tiêu dự án là xây dựng khu đô thị mới hiện đại, kiến trúc cảnh quan đẹp, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, khớp nối hài hoà với các khu vực hiện trạng và các dự án quy hoạch kề cận, gia tăng quỹ đất ở của thành phố, đáp ứng nhu cầu về nhà ở của người dân, góp phần thúc đẩy tốc độ đô thị hoá trên địa bàn TP. Nha Trang.
Theo đánh giá của Sở Tài chính Khánh Hòa tại văn bản số 4466/STC-ĐT ngày 2/11/2015: Vốn sở hữu của Công ty Phúc Sơn đến hết năm 2014 là 1.191,4 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu theo quy định tại Nghị định số 11 của Chính phủ và Nghị định số 15 của Chính phủ yêu cầu chủ đầu tư cần phải đảm bảo để thực hiện 6 dự án (1.166,9 tỷ đồng).
Sở Tài chính đã kiến nghị chấp thuận đầu tư dự án. Đồng thời đề nghị chủ đầu tư tăng vốn điều lệ từ 500 tỷ đồng lên 1.200 tỷ đồng để đảm bảo phù hợp với nguồn vốn chủ sổ hữu hiện có.
Còn tại văn bản số 2679 ngày 5/11/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường Khánh Hoà cho biết việc Công ty Phúc Sơn lập hồ sơ đề nghị chấp thuận đầu tư dự án theo quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được UBND tỉnh phê duyệt là "phù hợp với quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng".
Sở Tài nguyên và Môi trường cũng cho rằng vốn chủ sở hữu của Phúc Sơn lớn hơn vốn chủ sở hữu theo quy định quy định tại Nghị định 11 và Nghị định 15 của Chính phủ để đảm bảo thực hiện 6 dự án. Điều cần lưu ý là bổ sung vào tên dự án hoặc thay đổi tên dự án để tránh nhầm lẫn.
Tại văn bản số 5095 ngày 4/11/2015, UBND TP. Nha Trang cũng khẳng định: "Công ty Phúc Sơn thực hiện nhiều dự án trong lĩnh vực xây dựng và kinh doanh bất động sản nên có kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng khu đô thị".
Tại báo cáo gửi UBND tỉnh ngày 9/12/2015, Sở Xây dựng Khánh Hoá cũng nêu rõ: “Sau khi được UBND tỉnh chấp thuận đầu tư dự án, chủ đầu tư khẩn trương thực hiện triển khai các bước tiếp theo và báo cáo cụ thể cam kết tiến độ thực hiện và phân ký đầu tư cho từng giai đoạn…”.
Kết quả thẩm định dự án trong văn bản của Sở Xây dựng cũng nêu rõ: Thiết kế cơ sở cơ bản phù hợp với đồ án quy hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt tại các Quyết định số 2715 ngày 21/9/2015; Quyết định số 2910 ngày 29/9/2016; Quyết định số 564 ngày 3/3/2017…
Thiết kế cơ sở công trình hạ tầng kỹ thuật dự án Khu trung tâm đô thị thương mại – dịch vụ - tài chính – du lịch Nha Trang đủ điều kiện thực hiện các bước tiếp theo.
Trước đó, tại văn bản 2398 về việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất sân bay Nha Trang được ký ngày 2/12/2009, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý với đề nghị của Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh Khánh Hoà tại tờ trình về việc xin chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất sân bay Nha Trang.
Việc giao toàn bộ diện tích 62,3ha cho Công ty Phúc Sơn để quản lý, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, sử dụng đất để thực hiện dự án Khu trung tâm đô thị, dịch vụ tài chính du lịch Nha Trang tại phân khu 2, phân khu 3 và phân khu 2A - theo thỏa thuận ghi tại 3 hợp đồng BT được UBND tỉnh Khánh Hoà thực hiện vào năm 2016.
Tại sao chọn Phúc Sơn không qua đấu giá?
Ông Châu Ngô Anh Nhân, Trưởng Ban Quản lý dự án Phát triển tỉnh Khánh Hòa - đơn vị quản lý 1 trong 3 dự án BT kể trên cho hay các dự án BT đều được chỉ định thầu, không qua đấu giá. Việc này đã được tỉnh xin ý kiến và được cấp trên đồng ý vì tính chất cấp bách.
Tại Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị cho phép áp dụng lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt (ngày 14/6/2016), UBND tỉnh Khánh Hoà đã nêu rõ lý do phải sử dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư đối với 3 dự án BT nêu trên.
Cụ thể theo lãnh đạo tỉnh Khánh Hoà, việc gia tăng khách du lịch đến thành phố trong những năm qua và hiện nay, kết hợp đặc thù về địa lý hành chính, dân cư làm cho cơ sở hạ tầng giao thông của thành phố bi quá tải, gây ra tình trạng ách tắc giao thông, tê liệt, rối loạn.
Ngoài nguyên nhân khách du lịch tăng nhanh và đột biến, nguyên nhân chính là kết cấu hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, không thông suốt và chưa hợp lý.
Từ tình hình thực tế giao thông TP. Nha Trang nêu trên, tai phiên họp ngày 22/4/2016, Ban thường vụ tỉnh uỷ Khánh Hoà đã họp bàn về một số vấn đề kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó yêu cầu UBND tỉnh Khánh Hoà khẩn trương triển khai thực hiện ngay các dự án nút giao thông Ngọc Hội – Đường 23/10; các đường giao thông, nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang nhằm giải toả ách tắc cho TP.
Việc triển khai dự án được lãnh đạo tỉnh Khánh Hoà nhấn mạnh là “cấp bách phải triển khai xây dựng gấp”.
Tuy nhiên theo tỉnh này, nguồn vốn đầu tư các dự án cấp bách nêu trên khoảng 3.077 tỷ đồng, nguồn vốn ngân sách tỉnh trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 không thể cân đối để đầu tư trực tiếp.
Để giải quyết khó khăn về nguồn vốn đầu tư cho các dự án, Ban thường vụ Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Khánh Hoá đã thống nhất chỉ có thể mới gọi đầu tư bằng hình thức đối tác công tư.
Đối với các dự án nói trên, cũng không thể thu phí nên không thể thực hiện theo các hình thức BOO, BOT… mà chỉ có thể thực hiện theo hình thức hợp đồng BT là phù hợp nhất.
Trong khi đó, quỹ đất trên địa bàn TP đã hết, sân bay Nha Trang đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về chủ trương cho phép di chuyển, chuyển mục đích sử dụng đất để phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và tạo nguồn lực đầu tư xây dựng sân bay mới tại Phan Thiết và Cam Ranh.
Tờ trình của UBND tỉnh Khánh Hoà cũng nêu rõ, Bộ Quốc Phòng và UBND tỉnh Khánh Hoà đã thống nhất ranh giới quy hoạch khu đất có diện tích 51,96ha ở phía Đông đường lăn hàng không dân dụng – sân bay Nha Trang để phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng (Khu hiệu bộ Trường sỹ quan Không quân).
Phần diện tích còn lại 186,19ha giao lại cho Khánh Hoà quản lý, sử dụng để phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Sau đó tỉnh Khánh Hoà đã quy hoạch khu vực này thành trung tâm đô thị thương mại – dịch vụ - tài chính – du lịch Nha Trang.
“Việc lựa chọn được nhà đầu tư thực hiện các dự án nêu trên là rất khó khăn, mất nhiều thời gian và phát sinh một số vấn đề rất phức tạp do: các khu đất Bộ Quốc phòng đã cắm mốc, bàn giao cho địa phương quản lý, hiện nay đã giao cho Công ty Phúc Sơn triển khai dự án Khu Trung tâm đô thị cho Nha Trang.
Nếu nhà đầu tư khác trúng thầu, việc giao quỹ đất trên cho nhà đầu tư để thanh toán cho dự án BT là không phì hợp và gây tôn kém ví đã giao cho Công ty Phúc Sơn thực hiện dự án, Công ty cũng đã thực hiện triển khai dự án.
Nếu giao quỹ đất khác thì không thể thực hiện vì cũng không còn quỹ đất. Trước tình hình nêu trên, Ban thường vụ Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Khánh Hoà đã đề nghị Thủ tướng cho phép áp dụng chỉ định nhà đầu tư đàm phán trực tiếp, thanh toán bằng quỹ đất đã giao cho công ty, nhằm thúc đẩy tiến độ dự án, đồng thời phù hợp với tình hình thực tế của dự án”, UBND tỉnh nêu nguyên do phải lựa chọn nhà đầu tư.
Trong công văn phúc đáp Văn phòng Chính phủ về việc lựa chọn nhà đầu tư 3 dự án BT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Tại công văn UBND tỉnh Khánh Hoà đã nêu phương án lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt bằng hình thức đàm phán trực tiếp, bao gồm nhà đàu tư đề nghị đàm phán các bước trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư.
“Như vậy UBND tỉnh Khánh Hoà đã có phương án sơ bộ lựa chọn nhà đầu tư, đảm bảo quá trình lựa chọn nhà đầu tư tuân thủ quy định của Nghị định 15 và Nghị định 30 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư”, văn bản do Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu ký nêu rõ.
Sau đó, tại văn bản ngày 6/7/2016, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc cho phép áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại điều 26 Luật Đấu thầu theo phương thức đàm phán trực tiếp với nhà đầu tư theo đề nghị của UBND tỉnh Khánh Hoà và ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Trước câu hỏi về tình hình tiến độ 3 dự án BT nêu trên, lãnh đạo Công ty Phúc Sơn khẳng định, dự án hoàn thành chậm tiến độ so với kế hoạch do không có mặt bằng thi công, chứ không phải doanh nghiệp thiếu vốn hay chậm thi công.
"Công ty đã kiến nghị gia hạn thêm 18 tháng để thực hiện, song không biết khi hoàn thành dự án vì mặt bằng được giao đến đâu, doanh nghiệp hoàn thành đến đó", ông Cương nói.
Cũng theo đại diện Công ty Phúc Sơn, hiện số tiền mà phía chủ đầu tư bỏ ra cho 3 dự BT này khoảng 1.400 tỷ đồng, còn tiền đối ứng 2 dự án xây dựng khu trung tâm đô thị - dịch vụ - tài chính - du lịch Nha Trang chủ đầu tư bỏ ra cũng trên 1.400 tỷ đồng nhưng đến nay công tác lập, thẩm định, phê duyệt giá trị tiền sử dụng đất ở sân bay Nha Trang cũ vẫn chưa hoàn thành. Do vậy, chủ đầu tư không thể nghiệm thu, thanh toán, thu hồi vốn đầu tư cũng như hoàn thành nghĩa vụ tài chính với nhà nước.
Công ty Phúc Sơn đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, xem xét chỉ đạo UBND tỉnh Khánh Hòa đề xuất tính toán bổ sung chi phí lãi vay ngân hàng vào tổng mức đầu tư theo đúng quy định hiện hành đối với giá trị còn lại các hợp đồng BT. Đồng thời, đẩy nhanh việc phê duyệt giá trị tiền sử dụng đất tại khu vực sân bay Nha Trang. Ông Phạm Ngọc Cương cho rằng để thực hiện dự án này, phía công ty phải vay ngân hàng để thực hiện, nếu tiếp tục kéo dài các dự án mà không tính toán giá đất để bàn giao, nhà đầu tư sẽ không bảo đảm phương án tài chính.
Ngoài ra theo vị này, việc chậm ban hành giá đất theo phương thức "đồng thời" nên đã có sự chênh lệch về giá trị quỹ đất tại thời điểm giao đất và thời điểm ký hợp đồng BT, gây nên dư luận không đáng có. Đại diện chủ đầu tư kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hoà khắc phục bằng cách thương lượng lại với nhà đầu tư theo quy định của pháp luật dân sự và hợp đồng.
N. Khánh
