Nhật ủng hộ việc chuyển từ thành phố về nông thôn. Năm 2018, nước này tuyên bố kế hoạch tài trợ ba triệu yen cho người dân Tokyo về quê. Ảnh: Getty
Theo Nikkei, một nửa số công ty niêm yết của Nhật đặt trụ sở tại Tokyo. Tuy nhiên, làm việc từ xa trở nên phổ biến tại quốc gia Đông Á khi dịch Covid-19 bùng phát. Và đây là cơ hội để các doanh nghiệp nước này tìm đường thoát khỏi tình trạng quá tải ở thủ đô và tạo môi trường tốt hơn cho nhân viên.
“Đại dịch là cú hích cần thiết để thúc đẩy chúng tôi tiến hành cải tổ trên toàn công ty”, ông Kaori Takahashi - Giám đốc của hãng phát triển hệ thống ID Group, có trụ ở tại Tokyo - cho biết.
Vào cuối tháng 8 vừa qua, ID Group tuyên bố chuyển một phần trụ sở sang Yonago, một thành phố ở tỉnh Tottori, miền Tây Nhật Bản. Việc di chuyển bắt đầu vào tháng 10.
Văn phòng mới sẽ là nơi đặt trung tâm mảng điện toán đám mây cũng như các bộ phận như quản trị bán hàng và nhân sự. Công ty dự kiến tăng số lượng nhân viên tại văn phòng này từ 11 lên gần 50 vào năm 2025 và hướng tới tổng nhân sự 100 người.
Chi nhánh nước ngoài lớn nhất của ID Group đặt ở Vũ Hán, thành phố đầu tiên bị Covid-19 tấn công. Sau 2 tháng Vũ Hán bị cách ly nghiêm ngặt các lãnh đạo công ty nhận ra bài học lớn.
“Chúng tôi nhận thấy khả năng phục hồi kém do quá nhiều chức năng của văn phòng tập trung tại một địa điểm”. Công ty buộc phải suy nghĩ nhiều hơn về khả năng xảy ra tình huống khẩn cấp tương tự tại Tokyo.
Khảo sát của chính phủ Nhật trên 10.000 dân ở Tokyo và ba tỉnh lân cận bao gồm Kanagawa, Chiba, Saitama đầu năm 2020 cho thấy 50% người muốn chuyển về nông thôn. Ảnh: Getty
Nhật Bản không chỉ đối diện với lượng lớn siêu bão mà còn nguy cơ về những trận động đất quy mô trong những thập kỷ tới. Khu vực Kanto, gồm 7 tỉnh, trong đó có Tokyo, không miễn nhiễm trước những trận động đất lớn. Nếu điều này xảy đến, hệ thống các công ty tại đây có thể bị tê liệt.
ID Group không phải là công ty duy nhất gia nhập danh sách di dời này. Pasona Group, công ty về nhân sự với gần 20.000 nhân viên, đã thông báo trong tháng 9 sẽ chuyển một phần hoạt động, gồm bộ phận nhân sự, kế toán, phát triển kinh doanh, từ Tokyo đến đảo Awaji thuộc tỉnh Hyogo.
Trong đại dịch, ID Group đã ban hành các quy định về làm việc từ xa nhưng nhận thấy khó có thể thay đổi thói quen của các kỹ sư, những người thường ngồi tại văn phòng của khách hàng. Chi nhánh lớn nhất ở nước ngoài của ID Group đặt tại thành phố Vũ Hán, nơi dịch Covid-19 bùng phát.
“Chúng tôi đang tìm cách chứng minh lối sống và phong cách làm việc của thế hệ mới, hoà mình vào thiên nhiên. Nó cũng cho phép chúng tôi có kế hoạch kinh doanh không bị gián đoạn”, Motoyoshi Takagi, giám đốc điều hành của Pasona Group, cho biết.
Theo kế hoạch, Pasona Group sẽ chuyển khoảng 1.200 nhân viên - tương đương 2/3 nhân sự đang làm việc tại Tokyo - sang trụ sở mới vào năm 2023. Mức lương của họ sẽ vẫn được giữ nguyên như ở Tokyo. Vài năm qua, Pasona Group cam kết phát triển và vận hành các nhà hàng, khách sạn và rạp chiếu phim trên đảo Awaji.
Công ty bảo hiểm Daido Life trước đây yêu cầu việc giải quyết khiếu nại, bồi thường phải thực hiện tại trụ sở chính ở Tokyo hoặc Osaka, nay cho phép nhân viên, nếu muốn, sẽ thực hiện ở các khu vực khác. Daido Life nhận thấy làm việc từ xa trong giai đoạn tháng 4 và 5 do Covid-19 không gây ra vấn đề gì lớn.
Việc nhiều công ty đồng loạt đánh giá lại vai trò trung tâm kinh doanh của thủ đô Tokyo diễn ra trong bối cảnh chính phủ Nhật Bản khuyến khích người dân chuyển về làm việc tại khu vực nông thôn thông qua một chương trình trợ cấp nhằm thúc đẩy sự hồi sinh của những khu vực này.
Từ tháng 4 năm sau, chính phủ sẽ cung cấp khoảng 1 triệu yen, tương đương 9.500 USD cho những người đang làm việc từ Tokyo chuyển về quê sống và tiếp tục công việc từ xa. Chương trình cũng chi 3 triệu yen cho những người thành lập doanh nghiệp công nghệ thông tin mới ở nông thôn.
Theo dữ liệu từ Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản, 51% công ty niêm yết tại nước này đặt trụ sở tại Tokyo. Dù Tokyo thường xuyên tắc nghẽn giao thông và có giá thuê văn phòng cao, nhiều công ty vẫn do dự trong việc rời đi, một phần bởi phần lớn khách hàng và nhà cung cấp cũng đặt trụ sở tại đây. Mặt khác, tuyển dụng nhân sự bên ngoài Tokyo cũng khó khăn hơn.
Giờ đây, các doanh nghiệp lớn bắt đầu suy tính đến việc di chuyển toàn bộ hoặc một phần trụ sở chính. Họ đã bị thuyết phục thông qua thời gian làm việc từ xa bắt buộc trong thời kỳ dịch bệnh. Sự xuất hiện của mạng 5G cũng là một nhân tố củng cố cho sự dịch chuyển này.
Một vùng quê Nhật Bản. Ảnh: Shutterstock
Thủ đô Tokyo ngày càng trở nên kém hấp dẫn hơn vì đại dịch. Theo Bộ Nội vụ và Truyền thông, hồi tháng 7, số lượng người chuyển tới Tokyo sinh sống ít hơn so với số lượng rời thành phố này bởi Tokyo chứng kiến làn sóng bùng phát dịch bệnh lần hai. Đây là lần đầu tiên lượng người rời đi vượt lượng người đến thành phố này kể từ tháng 7/2013.
Takahide Kiuchi thuộc Viện Nghiên cứu Nomura nhận định, việc di dời của doanh nghiệp khỏi Tokyo có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Nhật Bản.
Tokyo dẫn đầu cả nước về tăng trưởng năng suất và tiềm năng đổi mới, nhưng “những mặt tiêu cực về kinh tế (bao gồm tắc nghẽn giao thông và thiếu trường mẫu giáo) vì quá tải có thể lớn hơn các mặt tích cực”, ông cho biết.
Ông cũng cho rằng nếu người dân dịch chuyển từ Tokyo và trải đều ở các khu vực nông thôn, “cơ hội kinh doanh ở những khu vực này sẽ tăng lên và các doanh nghiệp ở những đô thị khác cũng sẽ dịch chuyển hoạt động về nông thôn”. Và để thực hiện việc này, cần có thêm tác động từ chính phủ dưới dạng các kế hoạch số hóa khu vực nông thôn.
Hương Vũ
Theo Nikkei Asian Review