“Vấn nạn” thành phố ùn tắc trầm trọng do việc quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch dự án “chạy” theo ý nhà đầu tư đã được mổ xẻ, phân tích ngay đầu kỳ họp này của Quốc hội, trong báo cáo kết quả cuộc giám sát tối cao của Quốc hội về việc quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị.

Theo đó, hàng loạt dự án tại Hà Nội đã được dẫn chứng cho tình trạng điều chỉnh quy hoạch, dồn dự án vào nội đô, thậm chí một số nhà đầu tư “găm” đất để xin điều chỉnh quy hoạch nhằm hưởng lợi từ chênh lệch địa tô.

Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà tại diễn đàn Quốc hội

Nay, công tác quản lý quy hoạch đô thị, việc di dời trụ sở Bộ ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội trở thành một nhóm vấn đề được ấn định cho phiên chất vấn Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà. Báo cáo về nội dung này, Bộ trưởng khẳng định nhiều kết quả, từ việc xây dựng hệ thống chính sách, pháp luật về quy hoạch xây dựng đô thị, tổ chức thực hiện quy hoạch đi vào nề nếp tới năng lực quản lý, tổ chức thực hiện quy hoạch được nâng cao, đã hoàn thành được khối lượng lớn các loại quy hoạch.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Xây dựng cũng nhận rõ hạn chế, tồn tại là chất lượng quy hoạch nhìn chung còn thấp. Các biểu hiện cụ thể là: Một số quy hoạch thiếu tầm nhìn xa, một số nội dung thiếu khả thi, chưa tính toán đầy đủ và thiếu các nguồn lực thực hiện; chưa đồng bộ, gắn kết giữa các cấp độ quy hoạch đô thị và giữa quy hoạch đô thị với các quy hoạch khác (quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch hạ tầng…); chưa gắn kết giữa việc thực hiện quy hoạch, thực hiện dự án đầu tư với kế hoạch vốn đầu tư trung hạn và hàng năm.

Thời gian lập đồ án quy hoạch thường kéo dài so với quy định (từ 6-12 tháng đối với từng loại quy hoạch). Quy định về công bố công khai quy hoạch chưa được tuân thủ nghiêm túc, thực hiện còn mang tính hình thức, không đảm bảo yêu cầu. Việc triển khai cắm mốc giới ngoài thực địa rất chậm, tỷ lệ thực hiện bình quân cả nước mới đạt 10-15% yêu cầu. Tại Hà Nội và TPHCM, tỷ lệ thực hiện cắm mốc cũng chỉ đạt từ 5 – 10%.

Việc điều chỉnh quy hoạch (bao gồm cả điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ), nhất là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung, điều chỉnh quy hoạch chi tiết còn tùy tiện, không tuân thủ quy định về trình tự, thẩm quyền.

Cụ thể, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết, hiện nay, điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung chiếm khoảng 30% quy hoạch được phê duyệt, chủ yếu diễn ra ở các thành phố lớn có mức tăng trưởng cao, đô thị hóa nhanh, như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Hạ Long (Quảng Ninh).

Bộ trưởng xác nhận, tình trạng điều chỉnh quy hoạch cục bộ, quy hoạch chi tiết diễn ra khá phổ biến hơn. Theo báo cáo của 10/63 tỉnh thành, hiện có khoảng 1.390 dự án đầu tư xây dựng, trong đó, khoảng 1.132 dự án điều chỉnh quy hoạch 1 lần; 163 dự án điều chỉnh quy hoạch 2 lần; 64 dự án điều chỉnh 3 lần; 22 dự án điều chỉnh 4 lần và 9 dự án điều chỉnh trên 5 lần.

Một nguyên nhân của việc phải điều chỉnh quy hoạch nhiều như vậy là vì công tác dự báo khi làm quy hoạch chưa tốt, dẫn tới việc lựa chọn chỉ tiêu áp dụng cho dự án, xác định cấu trúc, định hướng phát triển không gian đô thị, sử dụng đất và tổ chức hạ tầng kỹ thuật không phù hợp với thực tế, với yêu cầu phát triển, nhất là ở các thành phố lớn. Tư lệnh ngành xây dựng dẫn chứng, TPHCM, đến năm 2016, dân số đã đạt xấp xỉ 13 triệu người, trong khi đồ án quy hoạch chung được duyệt đến năm 2025 chỉ dự báo khoảng 10 triệu người.

Ngoài ra, cũng có chuyện năng lực của một số cơ quan chuyên môn về xây dựng, quy hoạch còn thấp, sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan  còn  nhiều hạn chế, Việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư về lập, điều chỉnh nội dung quy hoạch đô thị chưa được quan tâm đúng mức và còn nặng tính hình thức.

Đây được xem là vấn đề sẽ làm “nóng” phiên chất vấn Bộ trường Xây dựng. 2 nhóm vấn đề khác được các đại biểu Quốc hội lựa chọn chất vấn là ông tác lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý thực hiện các dự án đầu tư xây dựng công trình và công tác quản lý thị trường bất động sản, quản lý nhà chung cư; các loại hình căn hộ du lịch (condotel), văn phòng kết hợp lưu trú (officetel), biệt thự du lịch (resort villa).

Bộ trưởng Xây dựng có thời gian từ 14h25 chiều 4/6 và nửa đầu buổi sáng 5/6 để trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

P.Thảo